منظور از سهام شناور آزاد مقدار سهمی است که انتظار می‌رود در آینده نزدیک، قابل معامله باشد؛ یعنی در مالکیت دارندگانی است که آماده‌اند در صورت پیشنهاد قیمت مناسب از سوی خریداران آن را برای فروش ارائه کنند سهم شناور آزاد یکی از مهم‌ترین معیارهای شرکت‌های بورس از نظر گردش سریع و روان خریدوفروش سهام در بازار سهام است که بالا و پایین بودن آن برای هر شرکتی حاوی پیام‌های مهمی برای سرمایه‌گذاران است. مثال: درصورتی‌که ۷۰ درصد سهام شرکت سایپا در اختیار شرکت گسترش نوسازی ایران باشد و شرکت گسترش نوسازی ایران هم تحت هیچ شرایطی قصد فروش شرکت سایپا را نداشته باشد، در این وضعیت شرکت سایپا فقط ۳۰ درصد سهام شناور آزاد دارد که قابل معامله و خریدوفروش در بورس است.
R نکته: برای محاسبه سهام شناور آزاد باید ترکیب سهامداران بررسی و سهامدار راهبردی مشخص شود گفتنی است، سهامدار راهبردی، سهامداری است که در کوتاه‌مدت قصد واگذاری سهام خود را ندارد و برای کنترل مدیریتی شرکت، مالكيت عمده خود در سهام شرکت را حفظ می‌کند.
بنابراین در محاسبه سهام شناور آزاد تعداد سهام متعلق به دارندگان سهام راهبردی از تعداد کل سهام موجود کسر می‌شود. در بسیاری از بورس‌های دنیا شرکت‌هایی که کمتر از ۲۵ درصد سهام آن‌ها سهام شناور آزاد باشد، از لیست شرکت‌های بورسی حذف می‌شوند و جایگاه خود را در بازار سهام از دست می‌دهند.
اگر شرکتی نسبت سهام شناور آزاد بیشتری داشته باشد، امکان دست‌کاری قیمت آن کمتر می‌شود چراکه حجم منابع مالی که برای دست‌کاری آن لازم است، خیلی زیاد می‌شود و باید مثلاً ۵۰۰ میلیارد ریال به بازار سهام مصنوعی منتقل شود تا قیمت سهام شرکت مورد دست‌کاری قرار گیرد. از سویی دیگر وقتی سهام شناور آزاد یک شرکت از درصد بالایی برخوردار باشد برای این سهام این‌گونه شرکت‌ها به‌راحتی نمی‌توان شایعه و بازارسازی ایجاد کرد تا سهامداران تحت تأثیر شایعه‌ها که قیمت این سهم افزایش پیدا می‌کند، اقدام به خریدوفروش سهام موردنظر کنند. در نقطه مقابل هرچقدر یک شرکتی کوچک و سهام شناور آزاد آن پایین باشد به‌راحتی در بورس دچار دست‌کاری قیمت می‌شود و سفته‌بازان با بازارسازی و هدایت غیرواقعی معاملات اقدام به فریب سرمایه‌گذاران می‌کنند. بر همین اساس تحلیل گران بازارهای سهام توصیه می‌کنند که سرمایه گذران تازه‌وارد که با استانداردهای بازار سهام آشنا نیستند شرکت‌های بزرگ با سهام شناور آزاد بالا را برای سرمایه‌گذاری‌های خود انتخاب کنند.
R نکته: ممکن است درزمانی خاص، سهامدار عمده یک شرکت با خرید یا فروش سهام، درصد سهام شناور شرکت را کاهش یا افزایش دهد.
منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)
