بازار پول[1] بازاری است که پول و دیگر دارایی‌های مالی جانشین نزدیک پول که سررسید کمتر از یک سال دارند در آن دادوستد می‌شود. به‌بیان‌دیگر بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی نقدشوندگی بالا، کم بودن ریسک عدم پرداخت و ارزش اسمی زیاد می‌باشد.
در بازارهای پولی، عاملان اقتصادی که در کوتاه‌مدت وجوه نقد مازادی در اختیار دارند می‌توانند وجوه مازاد خود را به عاملان اقتصادی که در کوتاه‌مدت نیازمند وجوه مالی هستند، تسهیلات دهند به دلیل کوتاه‌مدت بودن ابزارهای این بازار، نوسانات قیمتی این ابزارها ناچیز می‌باشد در ایالات‌متحده آمریکا، معاملات بازارهای پولی در مکان خاصی صورت نمی‌گیرد، بلکه انتقال از طریق تلفن، انتقال الکترونیکی و شبکه‌های رایانه‌ای انجام می‌شود به همین دلیل به اکثر بازارهای پولی ایالات‌متحده آمریکا، بازارهای فرابورس یا بازارهای خارج از بورس گفته می‌شود. در کشور ایران، معاملات بازارهای پولی توسط بانک‌ها انجام می‌گیرد برای تأمین نیازهای مالی کوتاه‌مدت، اوراق بهادار مختلفی در بازارهای پولی توسط شرکت‌ها و دولت انتشار می‌شود که در فصل بازار پولی به‌طور مفصل انواع ابزارهای این بازار توضیح داده شده است. بازار پول یک بازار سازمان‌یافته نیست، به‌عبارت‌دیگر محل جغرافیایی خاصی برای بازار پول در نظر گرفته نمی‌شود و به‌طورکلی بانک‌ها، مؤسسات اعتباری غیربانکی و سایر مکان‌هایی که دادوستد ابزارهای مالی بازار پول در آن انجام می‌شود، تشکیل‌دهنده بازار پول هستند مشارکت‌کنندگان در بازار پول، افراد یا واحدهای دارای مازاد نقدینگی هستند که به‌عنوان پس‌انداز کننده از طریق مستقیم یا غیرمستقیم منابع خود را با سررسیدهای کوتاه‌مدت در اختیار واحدهای نیازمند منابع مالی قرار می‌دهند به عبارتی، مهم‌ترین رسالت بازار پول ایجاد تسهیلات برای واحدهای اقتصادی به‌منظور تأمین نقدینگی (به معنای کوتاه‌مدت آن) و نیز تأمین سرمایه در گردش است؛ بنابراین می‌توان گفت بازار پول، بازار ابزارهای مالی کوتاه‌مدت با سه ویژگی مهم زیر می‌باشد:
- نقدشوندگی بالا: همان‌طور که در مطالب بالا گفته شد، سررسید اوراق بهادار بازار پول یک سال یا کمتر از یک سال می‌باشد. از آنجا که هر چه سررسید اوراق بهادار طولانی‌تر باشد ریسک نرخ بهره آن بیشتر می‌باشد، بنابراین با توجه به سررسید کوتاه ابزارهای بازار پول می‌توان گفت تغییرات نرخ بهره و ریسک ابزارهای بازار پول پایین بوده و نقدشوندگی بالایی دارند.
- کم بودن ریسک عدم پرداخت[2]: با توجه به اینکه وجوه نقدی که در بازارهای پول استقراض داده می‌شود بایستی برای عودت سریع به وام‌دهنده در دسترس باشد، بنابراین فقط اشخاصی می‌توانند ابزارهای بازار پولی را منتشر نمایند که دارای رتبه اعتباری بالا و ریسک نکول پایین باشند.
- ارزش اسمی زیاد: ابزارهای بازار پول عموماً دارای ارزش اسمی بالایی می‌باشند معاملات و تراکنش‌های بازار پول به‌صورت بزرگ و عمده‌ای می‌باشند که معمولاً بین مؤسسات مالی و شرکت‌های بزرگ انجام می‌پذیرد، به همین دلیل بسیاری از افراد قادر به سرمایه‌گذاری مستقیم در اوراق بهادار بازار پول نمی‌باشند و اغلب به‌صورت غیرمستقیم و با کمک مؤسسات مالی از قبیل صندوق سرمایه‌گذاری مشترک بازار پول در ابزارهای بازار پول سرمایه‌گذاری می‌نمایند. البته در ایران، ارزش اسمی ابزارهای پول بالا نمی‌باشد و همه افراد می‌توانند به‌راحتی در این ابزارها سرمایه‌گذاری نمایند.
منبع: كتاب نقش ابزارهای مالی در توسعه بازار سرمایه، نوشته محمدرضا قنبري، احمد اكبري و پگاه امين نژاد، انتشارات انديشه عصر (مطالب با اجازه كتبي مولفين و ناشر منتشر شده است)
[1] Money Market
[2] Defauh Risk
