به‌صورت صریح
در چارچوب استاندارد حسابداری شماره ۴۲، واژه به‌صورت صریح به اطلاعات، مفروضات یا شرایطی اطلاق می‌شود که به‌طور مستقیم، روشن، و بدون ابهام در اسناد، قراردادها، یادداشت‌ها، یا مدل‌های ارزش‌گذاری بیان شده‌اند. این مفاهیم معمولاً مستقیماً قابل شناسایی و استناد هستند و برای استفاده در فرآیند ارزش‌گذاری، نیازی به تفسیر یا استنتاج ندارند.
در مقابل با مفروضات ضمنی (implicitly)، مفاهیم صریح مبنای اصلی شفافیت، اتکا و پاسخ‌گویی در گزارشگری مالی هستند.
نقش در استاندارد شماره ۴۲
در بسیاری از بخش‌های استاندارد ۴۲، اطلاعات «صریح» به‌عنوان نقطه شروع برای شناسایی ورودی‌ها و تنظیم مدل‌های ارزش‌گذاری مطرح می‌شوند. برای مثال، اگر قیمت یا نرخ تنزیل در قرارداد یا بازار به‌صورت مشخص اعلام شده باشد، این داده‌ها باید بر دیگر مفروضات اولویت داشته باشند.
مثال‌های کاربردی
- قیمت اعلام‌شده بازار
قیمت سهم در بازار بورس، که به‌صورت عمومی و روزانه منتشر می‌شود، صراحتاً مشخص است و در سطح ۱ طبقه‌بندی می‌شود. - نرخ قرارداد اجاره
در قرارداد اجاره‌ای که نرخ اجاره، دوره پرداخت، و شرایط تمدید به‌صورت صریح قید شده‌اند، این اطلاعات مستقیماً در اندازه‌گیری ارزش منصفانه دارایی یا بدهی کاربرد دارند. - ضمانت‌نامه کتبی از بانک
در ارزش‌گذاری تعهدات یک پروژه، اگر بانک به‌صورت مکتوب متعهد به تأمین مالی شود، این تعهد «صریح» است و می‌تواند در ارزیابی ریسک و جریان‌های نقدی لحاظ شود.
اهمیت در قضاوت حرفه‌ای
اطلاعات صریح به دلیل قابلیت اتکا و عینیت، در ارزش‌گذاری و گزارشگری اهمیت ویژه‌ای دارند. با این حال، حسابداران حرفه‌ای باید:
- اطمینان حاصل کنند که مفاهیم به‌ظاهر صریح واقعاً روشن و بدون ابهام‌اند؛
- اطلاعات صریح را نسبت به مفروضات ضمنی در اولویت قرار دهند، مگر آنکه شواهد قوی‌تری خلاف آن وجود داشته باشد؛
- در مواردی که داده صریح وجود دارد، از برآوردهای ذهنی یا مفروضات تخمینی استفاده نکنند.
افشا و شفافیت
در فرآیند افشای اطلاعات مرتبط با ارزش منصفانه، اطلاعاتی که به‌صورت صریح مبنای محاسبات قرار گرفته‌اند، باید:
- در یادداشت‌های توضیحی صریحاً ذکر شوند؛
- مبنای انتخاب و منطق استفاده از آن‌ها به روشنی تشریح گردد؛
- در طبقه‌بندی سطوح ورودی‌ها مشخص شود که از اطلاعات سطح ۱ یا ۲ استفاده شده است (در صورت صراحت بازار یا قرارداد).
این مفهوم بخشی از چارچوب استاندارد شماره ۴۲ است و در روزهای آینده، سایر اجزاء آن با همین سبک تحلیلی از طریق سایت و شبکه های اجتماعی انجمن حسابداران خبره ایران منتشر خواهند شد.
گردآوری، ترجمه و تدوین:
دکتر سید محمد باقرآبادی
انجمن حسابداران خبره ایران
نوآوری در اندیشه، پیشرو در عمل