به‌صورت ضمنی
در استاندارد حسابداری شماره ۴۲، واژه به‌صورت ضمنی به مفهومی اشاره دارد که مستقیم و صریح بیان نشده، اما از مفروضات، شرایط، شواهد بازار یا ساختار قرارداد قابل استنباط است. مفاهیمی که به‌صورت ضمنی در فرآیند ارزش‌گذاری یا تحلیل‌های مالی به‌کار می‌روند، معمولاً نقش مهمی در قضاوت حرفه‌ای حسابداران و ارزش‌گذاران دارند.
در چارچوب این استاندارد، بسیاری از مفروضات بازار، رفتار مشارکت‌کنندگان، یا شرایط انتقال دارایی/بدهی ممکن است به‌طور ضمنی در مدل‌های ارزش‌گذاری وجود داشته باشند، حتی اگر به‌صراحت بیان نشده باشند.
جایگاه در اندازه‌گیری ارزش منصفانه
هنگامی که واحد تجاری از ورودی‌های سطح ۳ (غیرقابل مشاهده) یا روش‌های پیچیده ارزش‌گذاری استفاده می‌کند، ممکن است لازم باشد برخی مفروضات کلیدی را از اطلاعات در دسترس به‌صورت ضمنی استنتاج کند. این استنتاج باید به‌گونه‌ای باشد که با نحوه تفکر و رفتار مشارکت‌کنندگان بازار در بازار فرضی سازگار باشد.
کاربردهای حرفه‌ای
۱. مفروضات نرخ تنزیل
اگر بازار فعال برای نرخ تنزیل خاص وجود نداشته باشد، ارزش‌گذار ممکن است از نرخ‌هایی استفاده کند که به‌صورت ضمنی از معاملات دارایی‌های مشابه یا شرایط اقتصادی استنتاج شده‌اند.
۲. رفتار بازار نسبت به ریسک
در نبود داده‌های صریح، مفروضات مربوط به پذیرش ریسک از سوی مشارکت‌کنندگان بازار، به‌صورت ضمنی در مدل‌های ارزش‌گذاری لحاظ می‌شوند.
- انتقال تعهدات قراردادی
در شرایطی که انتقال یک بدهی فرضی در بازار انجام‌پذیر باشد، فرض وجود توافق قانونی برای انتقال، ممکن است ضمنی فرض شود، مشروط به اینکه این فرض با دیدگاه بازار منطبق باشد.
اهمیت قضاوت حرفه‌ای
کاربرد مفاهیم ضمنی در استاندارد ۴۲ نیازمند قضاوت حرفه‌ای قوی است. واحد تجاری باید:
- شواهد و دلایل استفاده از مفروضات ضمنی را مستند کند؛
- نشان دهد که این مفروضات، منطبق با رفتار واقعی مشارکت‌کنندگان بازار در شرایط اقتصادی جاری است؛
- در صورت لزوم، از نظر متخصصان مستقل استفاده کند تا استنتاج ضمنی دارای اتکاپذیری بیشتری باشد.
نکات کلیدی
- مفروضات ضمنی، در مدل‌سازی جریان‌های نقدی، نرخ‌های رشد، ریسک‌های اعتباری، یا ارزش باقیمانده بسیار رایج هستند.
- نباید مفروضات ضمنی با مفروضات خودسرانه یا مدیریت‌محور اشتباه گرفته شوند. این مفروضات باید بر شواهد بیرونی تکیه داشته باشند.
- هنگام استفاده از روش درآمدی یا روش بهای جایگزینی، برخی پارامترها (مانند نرخ رشد بلندمدت یا عمر اقتصادی) ممکن است ضمنی و نه صریح باشند.
الزامات افشا
اگر استفاده از مفروضات ضمنی تأثیر بااهمیتی بر ارزش منصفانه داشته باشد، استاندارد ۴۲ ایجاب می‌کند که:
- ماهیت این مفروضات ضمنی افشا شود؛
- حساسیت ارزش به تغییر در این مفروضات، در صورت کاربرد ورودی‌های سطح ۳، توضیح داده شود؛
- مبنای استنتاج این مفروضات به‌روشنی در یادداشت‌های توضیحی ذکر گردد.
این مفهوم بخشی از چارچوب استاندارد شماره ۴۲ است و در روزهای آینده، سایر اجزاء آن با همین سبک تحلیلی از طریق سایت و شبکه های اجتماعی انجمن حسابداران خبره ایران منتشر خواهند شد.
گردآوری، ترجمه و تدوین:
دکتر سید محمد باقرآبادی
انجمن حسابداران خبره ایران
نوآوری در اندیشه، پیشرو در عمل