این مفهوم در حسابداری به معنای تعدیلات قرارداد است. تعدیل قرارداد زمانی رخ می‌دهد که طرفین یک قرارداد موجود توافق می‌کنند که شرایط قرارداد اولیه را تغییر دهند. این تغییر ممکن است شامل افزودن کالا یا خدمات جدید، کاهش حجم تعهدات، تغییر در مبلغ قرارداد، یا اصلاح در زمان‌بندی اجرای تعهدات باشد. در حسابداری، شناخت صحیح و به‌موقع این تغییرات از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا می‌تواند تأثیر مستقیمی بر شناسایی درآمد، تعهدات عملکردی، و افشای اطلاعات مالی داشته باشد.
تعدیلات قرارداد معمولاً در موارد زیر رخ می‌دهد:
- تغییر دامنه قرارداد (افزایش یا کاهش کالاها/خدمات)
- تغییر در مبلغ دریافتنی از مشتری
- تمدید یا کوتاه‌سازی دوره اجرای قرارداد
- تغییر در شرایط پرداخت یا تحویل
در استانداردهای بین‌المللی حسابداری، IFRS 15 درآمد حاصل از قراردادهای مشتری که مشابه استاندارد حسابداری شماره 43 ایران است زمانی که یک قرارداد تغییر می‌یابد، واحد تجاری باید بررسی کند که آیا این تعدیل باید به‌عنوان قرارداد جداگانه در نظر گرفته شود یا تغییری در قرارداد موجود.
- قرارداد جداگانه
اگر تعدیل قرارداد شامل کالاها یا خدماتی باشد که از نظر مشتری متمایز هستند و قیمت افزوده‌شده نشان‌دهنده قیمت مستقل این کالا یا خدمت باشد، تعدیل باید به‌عنوان یک قرارداد جدید و جداگانه حساب شود. - تغییر در قرارداد موجود
در غیر این صورت، تعدیل به‌عنوان بخشی از قرارداد اصلی در نظر گرفته می‌شود و اثر آن یا: - به‌صورت آینده‌نگر (prospective) یعنی فقط بر عملکردهای باقی‌مانده اثر می‌گذارد،
- یا به‌صورت گذشته‌نگر (retrospective) یعنی نیاز به تعدیل مبالغ شناسایی‌شده قبلی دارد،
- یا ترکیبی از هر دو، بسته به ماهیت تغییرات، شناسایی خواهد شد.
گردآوری، ترجمه و تدوین:
دکتر سید محمد باقرآبادی