خبرگزاری فارس از قول یک کارشناس مالیاتی درباره این که قرار است طبق وعده وزیر اقتصاد طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه سال جاری به طور کامل راهاندازی شود، تصریح کرد: این طرح به شکل کامل در بهمن‌ماه عملیاتی نخواهد شد. این کارشناس که نام وی اعلام نشده است تاکید کرده است: طرح جامع مالیاتی 32 پروژه دارد که تا بهمن‌ماه امسال عملیاتی نخواهد شد و حداکثر چند پروژه آن اجرایی خواهد شد.
به گزارش پایگاه اطلاعرسانی انجمن حسابداران خبره ایران، یک مقام مسئول در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به طرح جامع مالیاتی اظهار داشت: اجرای این طرح نهایی نشده و تاکنون چند 10 میلیارد تومان هزینه برداشته است. هر طرحی از لحاظ علمی و فنی، اصولی برای پیاده‌سازی دارد و تا نیروی انسانی آمادگی لازم برای انجام این طرح نداشته باشد، پیاده‌سازی مشکل است.
وی افزود: شکل پیاده‌سازی کار نیز به تکنولوژی و تجهیزات و بخش دیگری به همکاری‌های بین دستگاهها بازمی‌گردد. مادامی که دستگاه‌های تولید اطلاعات مالی و اقتصادی همکاری کنند، طرح موفقیت آمیز خواهد بود، در غیر این صورت سازمان با مشکل مواجه میشود.
این مقام مسئول با بیان همکاری دستگاه‌های تولید کننده اطلاعات عنوان کرد: ارتباطات و همکاری‌های بسیاری انجام شده، اما یکی از مشکلات مربوط به زیرساخـت‌ها است. همچنین برخی دستگاهها احساس فوق‌العاده‌ای که برای اهمیت موضوع باید داشته باشند، را ندارند و منافع خود را در نظر می‌گیرند.
وی یادآور شد: بانک مرکزی و بانک‌ها پای کار هستند، اما اطلاعات‌شان کامل و قابل اتکا نیست که بخشی این مشکل به دلیل زیرساخت‌‌ها است، متأسفانه در کشور تمرکز اطلاعات تراکنش‌های مالی برای اخذ مالیات وجود ندارد. با سازمان ثبت اسناد و املاک نیز قراردادی در گذشته منعقد شد، اما این اطلاعات در کشور متمرکز نیست و فقط اطلاعات فعلی تبادل میشود.
این کارشناس مالیاتی یکی از مشکلات دیگر را مربوط به عدم تطبیق اطلاعات به لحاظ نرم‌افزاری دانست و خاطرنشان کرد: در بخش فنی باید استاندارد برنامه‌نویسی تعریف شود که همه از یک مدل تبعیت کنند که اکنون این گونه نیست.
وی با بیان اینکه طبق برنامه‌ریزی در طرح جامع مالیاتی باید رسیدگی به مالیات‌ها برمبنای ریسک باشد، تصریح کرد: پرونده‌ها به سه دسته پرریسک، ریسک متوسط و کم ریسک تقسیم می‌شوند و حدود 20 درصد پرریسک‌ها و مابقی به این شکل رسیدگی می‌شوند و لازمه آن تکمیل بودن اطلاعات و انتخاب هوشمند پرونده‌ها است که رسیدگی به آن نیز باید سیستمی باشد، اکنون پیش نیاز اطلاعات است که به شکل نیم‌بند وجود دارد.
این مقام مسئول با اشاره به اینکه گفته میشود، مستقیم و غیر مستقیم بیش از هزار میلیارد تومان برای اجرای طرح جامع مالیاتی هزینه شده است، گفت: 300 میلیارد تومان مستقیم برای تجهیزات و قراردادها هزینه شده و هنوز هم تکمیل نیست. نظام اداری باید فن سالار و براساس اصول و ضوابط باشد، همچنین نگهداری نیروی انسانی و تمامی عوامل مربوط به آن باید بر شیوه علمی و اصولی باشد.
وی گفت: منصب‌های نظام اداری ایران به دلیل سیاسی شدن با مشکل مواجه است، اکنون کارکنان ناراضی ادارات کم نیستند و فقط به دلیل حقوق نیست، چون میانگین مزایا و پاداش بالغ بر 3 تا 4 میلیون تومان است.
این کارشناس در مورد اینکه قرار است طبق وعده وزیر اقتصاد طرح جامع مالیاتی تا بهمن ماه کامل محقق شود، تصریح کرد: این طرح به شکل کامل در بهمن‌ماه عملیاتی نمی‌شود و 32 پروژه دارد که تا آن زمان عملیاتی نمی‌شود و حداکثر چند پروژه آن اجرایی خواهد شد.
وی به نقش طرح جامع مالیاتی در مکانیزه شدن فعالیت‌های مالیاتی پرداخت و در مورد ارتباط ممیز با مؤدی گفت: مادامی که نیروی انسانی با مردم ارتباط مستقیم دارد، تخلف کاهش نمی‌یابد و همچنان این ارتباط وجود دارد و فقط اظهارنامه الکترونیکی است. بنابراین افرادی که در معرض ارتباط با مردم هستند، در وصول مالیات مؤثر خواهند بود و امضای طلایی که رئیس جمهور از آن یاد می‌کند، اینجا نقش دارد و یک فرد می‌تواند میزان مالیات خود را تغییر دهد.
این کارشناس مالیاتی با تاکید بر اینکه همچنان در پرونده‌ها امضای طلایی وجود دارد، یادآور شد: کار خوبی که امسال انجام شده در مورد توافق با اصناف بود که مالیات مشاغل بند «ج» قطعی شد که دست نیروی انسانی کوتاه شده است.
به گفته این مقام مسئول، اکنون سیستم اداری هیچ پرونده‌‌ای را بررسی نمی‌کند و فقط اطلاعات آن در سامانه وجود دارد، اینکه بگوییم صددرصد مالیات براساس اطلاعات باشد، میل به صفر دارد. بخشی از رسیدگی‌ها براساس دفاتر و اسناد بوده که خیلی کم و نادر است و در بقیه پرونده‌ها، هزینه مودی پذیرفته نمی‌شود و درآمد مؤدی را معمولاً براساس تخصص و تجربه کاری افزایش می‌دهیم و کمتر از 20 درصد رسیدگی‌ها براساس اسناد و مدارک و اطلاعات است.
پروژه‌های 32گانه طرج جامع مالیاتی
پیش از این نیز خبرگزاری فارس در قالب یک گزارش کلیات طرج جامع مالیاتی را ترسیم کرده بود. مطابق این گزارش، یکی از مباحث کلان در عرصه اقتصادی ایران طی یک دهه اخیر، نقاط ضعف و کاستی‌های نظام مالیاتی کشور است که کارشناسان و نخبگان بر ضرورت تحول در این نظام به عنوان یکی از محورهای اصلی تحولات اقتصادی تأکید داشته‌اند. بر این اساس، اولین گام در اجرای این اصلاح بزرگ «طرح جامع مالیاتی» بود که در دستور کار سازمان امور مالیاتی قرار گرفت تا برای آن برنامه‌ریزی و سازماندهی مناسب صورت گیرد.
مروری بر طرح جامع مالیاتی
فاز اول طرح جامع مالیاتی در سال‌های 1383 و 1384 با برگزاری مناقصه بین‌المللی و به خدمت گرفتن شرکت دیلویت کانادا به انجام رسید، این شرکت پس از تعیین اهداف، وضع موجود سازمان را از نظر کارایی، عملکرد فعلی مالیاتی، میزان رضایت ذینفعان و هزینه‌های وصول مالیات را با استفاده از تجارب برتر دنیا بررسی و اقدام به برنامه‌ریزی و طراحی طرح جامع مالیاتی با در نظر داشتن وضع موجود، ظرفیت‌های کشور و سایر محدودیت‌های اجرایی، راهکارهای عملی و مناسب‌ترین راه‌ها کرد. بر این اساس مناسب‌ترین راه‌ها پیشنهاد شد و نتایج ذیل به دست آمد:
- بررسی و مشخص شدن وضعیت موجود سازمان مالیاتی و نظام مالیاتی
- وضعیت مطلوبی که سازمان امور مالیاتی باید بدان دست یابد
- تحلیل شکاف و مشخص کردن روش پر کردن فاصله بین وضع موجود و وضع مطلوب از طریق ترسیم نقشه راه شامل 5 محور اصلی و 32 پروژه
- تدوین اسناد مناقصه بین‌المللی، انتخاب نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی
- برگزاری مناقصه بین‌المللی و انتخاب برنده آن
شرکت مشاور دیلویت کانادا براساس شکاف‌های شناسایی‌شده بین وضع موجود و مطلوب با اتکا به راهکارهای انتخاب شده، مناسب‌ترین مسیر رسیدن به هدف و چارچوب‌های هزینه‌ای و زمانی را در قالب 5 محور اصلی و 32 پروژه جهت دستیابی به وضع مطلوب ارائه و اقدام به طراحی مراحل کرد. درنهایت 4 فاز برای این طرح تقسیم‌بندی شد که هر فاز از اجرای چندین پروژه پیش‌بینی شده است.
تقسیم‌بندی پروژه‌های طرح جامع مالیاتی از بعد موضوع
براساس برنامه تنظیمی و مصوب، این پروژه‌ها به لحاظ اولویت اجرا و دوم به لحاظ موضوعی تشریح می‌شوند.
تقسیم‌بندی از اولویت زمان
پروژه‌ها از دیدگاه تأخیری و تقدم زمانی و از بعد اولویت اجرا و زمانبندی به سه گروه تقسیم میشود:
- پروژه‌های پایه‌ای/ بنیادی، اولویت‌دار
- پروژه‌های محوری
- پروژه‌های تکمیلی (پیشرفته)
1ـ پروژه‌های پایه‌ای/بنیادی، اولویت‌دار
اجرا و حصول به دستاوردهای آنها پیش‌نیاز سایر پروژه‌ها محسوب میشود این گروه عمدتاً به تدوین استراتژی، مطالعه، پژوهش کاربردی، امکان‌سنجی، انجام امور پایه‌ای اختصاص دارد که شامل پروژه‌های ذیل است:
- شماره شناسایی مؤدیان،
- طراحی و اجرای آزمایشی نرم افزار یکپارچه مالیاتی
- انتخاب حسابرسی بر مبنای ریسک (کوتاه‌مدت)
- استانداردسازی فرایندهای مالیاتی
- تدوین استراتژی فناوری اطلاعات
- ارتقاء شبکه محلی و گسترده و ارتباطات راه دور
- و مسائل دیگر...
2-پروژه‌های محوری
پروژه‌های اصلی طرح جامع مالیاتی هستند و با تکمیل اجرای این گروه، اکثر اهداف طرح جامع مالیاتی محقق خواهد شد. این دسته از پروژه‌ها شامل موارد ذیل است:
- اجرای ملی نرم‌افزار یکپارچه مالیاتی
- شناسایی و آماده‌سازی تبدیل و انتقال داده‌ها
- مهندسی مجدد فرایندها
- بازنگری و اصلاح سیاست‌های مالیاتی
- ایجاد و توسعه استانداردهای فناوری اطلاعات
- ایجاد و توسعه کانون‌های پردازش مرکزی
- مطالعه و طراحی ساختار سازمانی
- تجهیز مراکز داده‌ها
- پیاده‌سازی و اجرای ساختار سازمانی
- اصلاح و همسوسازی خدمات منابع انسانی
- تدوین استراتژی و برنامه‌ریزی آموزشی
- اجرای آموزش طرح جامع مالیاتی
- بازنگری و بهبود قوانین، مقررات، آیین‌نامه‌های امور مالیاتی
- تعریف و پیاده‌سازی خدمات مؤدیان
- تدارک، نصب و تحویل سخت‌افزار نظام یکپارچه مالیاتی
3ـ پروژه‌های تکمیلی
با اجرای این پروژه‌ها باقی‌مانده اهداف طرح جامع مالیاتی محقق خواهد شد،شامل:
- انتخاب حسابرسی بر مبنای ریسک (بلندمدت)
- طرح خدمات پشتیبانی و نگهداری
- توسعه شبکه تأمین
- پیاده‌سازی یکپارچه اتوماسیون امور ستادی
- برنامه جلوگیری از فرار مالیاتی
- طراحی و ایجاد شورای عالی تأمین اطلاعات مالیاتی
به گزارش فارس هر کدام از این بخش‌ها بندها و اجزایی دارد که در قسمت بعد این گزارش تشریح خواهد شد.
